Polsklachten

Er zijn vele verschillende soorten polsklachten. De door ons meest geziene polsklachten worden hieronder uitgesplitst. 

Carpaal tunnel syndroom (polsklachten)

Wat is het?
De carpale tunnel is een beperkte ruimte aan de voorkant van de pols die gevormd wordt door de handwortelbeentjes. Door deze ruimte lopen de pezen die de vingers en de pols buigen en een gevoelszenuw, de nervus medianus. Deze zenuw stuurt de duim, de wijsvinger, de middelvinger en de deel van de ringvinger aan. De ruimte wordt overkoepeld door een taaie gewrichtsband, de flexor retinaculum, die voorkomt dat de pezen van de pols terugtrekken als deze is gebogen. In de carpale tunnel is weinig of geen ruimte om uit te zetten. Enige zwelling op die plek, door welke oorzaak ook, zal de nervus medianus samendrukken en geleiding van zenuwprikkels in de weg staan. Men spreekt over het carpaal tunnel syndroom (CTS) wanneer er klachten aanwezig zijn ten gevolge van een compressie (beknelling) van de nervus medianus. 

Oorzaken
Alle structuren die ruimte in de tunnel innemen en de zenuw daardoor beknellen, kunnen klachten veroorzaken. In de meeste gevallen weet men niet wat de oorzaak is. Hieronder worden een aantal oorzaken genoemd die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van een carpaal tunnel syndroom:

• repeterende bewegingen van de pols, met name als daar kracht bij nodig is;
• polsbreuk waarbij de middenhandsbeentjes verschuiven. De zenuw wordt dan bekneld door bot of pees;
• reumatoïde artritis, jicht, alcoholisme;
• zwelling van het bindweefsel van de pezen. Bij het zwellen van bindweefsel kunnen hormonale veranderingen een rol spelen zoals voorkomen bij zwangerschap en in de overgang;
• ontstekingsverschijnselen;
• vertraagde functie van de schildklier waardoor vochtophoping ontstaat;
• diabetes, water wordt niet goed opgenomen in de bloedbaan. Hierdoor kan er veel oedeem ontstaan en zo krijg je vochtophoping. 

Klachten/symptomen
De klachten worden veroorzaakt door beknelling van de zenuw en bestaan uit een tintelend of pijnlijk gevoel in de hand en de vingers en vooral het verzorgingsgebied van de zenuw, dat wil zeggen de duim, wijs- en middelvinger en een deel van de ringvinger. Ook kan een verdoofd gevoel van de vingertoppen ontstaan en een verminderde kracht waardoor gemakkelijk dingen uit de hand kunnen vallen. Soms kan er een gevoel ontstaan alsof de hand gezwollen is. De pijn kan uitstralen via de onderarm en elleboog tot in de schouder.

In de nacht nemen de klachten vaak in ernst toe waardoor men er wakker van kan worden. Maar ook overdag kunnen zij optreden, bij b.v. autorijden, het lezen van de krant en fietsen. Ook na stevige handenarbeid kan verergering optreden. Het is te vergelijken met een slaapbeen. Wanneer men lang met de benen over elkaar zit heeft men wel eens een doof en tintelend gevoel in het onderbeen. Ook dan wordt een zenuw, die zich in de knieholte bevindt, afgekneld. Een groot verschil bij het carpaal tunnel syndroom is dat men zelf niet in staat is om de druk van de zenuw af te halen. 

Behandelmogelijkheden
Onder leiding van een fysiotherapeut is het mogelijk om te werken aan de revalidatie van de hand. De fysiotherapeut zal eerst met zekerheid de diagnose carpaal tunnel syndroom stellen. De fysiotherapeut gaat, nadat de pees is genezen, krachttraining geven. De hele arm zal worden getraind. Er zal worden begonnen met bewegingen van de vingers en de hand, waarna ook de elleboog en de schouder mee genomen kunnen worden.

Tevens kan de fysiotherapeut oefeningen doen ter bevordering van de mobiliteit. Dit zullen vooral rekoefeningen zijn van de hand. Het is van belang de hele arm weer pijnloos te kunnen bewegen en de eigen kracht en mobiliteit weer terug te krijgen. Verder is de behandeling gericht op het geven van houdings- en belastbaarheid adviezen om overbelasting zoveel mogelijk te voorkomen. Ook kan er gebruik worden gemaakt van tape en/of een (nacht)brace. 

Ook na een operatie kan een fysiotherapeut begeleiden bij het herstel. Dan zal de behandeling meer gericht zijn op het wondherstel, het voorkomen van bindweefselvorming rond het operatie gebied en het voorkomen van contracturen (korter worden van spieren/pezen). 

Tendinitis de Quervain (polsklachten)

Wat is het?
Tendinitis van Quervain is een regelmatig voorkomende aandoening van de pezen aan de duimzijde van de pols. Pezen zijn stugge koorden of banden van bindweefsel die spieren aan een bot verbinden. De strekpezen in duim en pols (abductor pollicus longus en extensor pollicus brevis) zijn ingebouwd in een “schede” of tunnel bij de pols, die de pezen op hun plaats houdt. Tendinitis van Quervain kan zich gaandeweg of plotseling voordoen als de pezen ontstoken en dik worden door overbelasting of herhaald gebruik en hierdoor moeite hebben om door de peesschede te glijden. 

Oorzaken
Tendinitis de Quervain kan verschillende oorzaken hebben. Hieronder staan er een aantal genoemd: 

• chronisch overmatig gebruik van de hand;
• overmatig gebruik van de duim door sms’en en gamen;
• vrouw zijn (vrouwen hebben 8 tot 10 keer meer kans op deze aandoening dan mannen);
• zwangerschap;
• de hand in een onhandige houding gebruiken;
• deelname aan sporten waarbij de hand en pols belast worden, zoals golf en tennis;
• ouder dan 40 jaar zijn;
• ras; donkere mensen hebben meer kans om dit probleem te ervaren.

Klachten/symptomen
Iemand met tendinitis van De Quervain kan de volgende klachten ervaren: 

• plaatselijke gevoeligheid, pijn en zwelling aan de pols;
• moeite hebben met knijpen of vastpakken met de duim of hand;
• pijn voelen wanneer de pols heen en weer beweegt of draait;
• beperking in de beweging en een gevoel van zwakte in de duim ervaren;
• moeite hebben met het buigen van de duim;
• een ‘knappend’ of ‘knakkend’ gevoel bij beweging van de duim (een minder vaak voorkomend symptoom).

Behandelmogelijkheden
De fysiotherapeut zal observeren en onderzoeken hoe je je hand en pols gebruikt.  De fysiotherapeut zal proberen te helpen met het vaststellen welke activiteiten of houdingen, die je uitvoert of gebruikt, aan het probleem kunnen bijdragen. Ook krijg je adviezen over je je functioneren kunt aanpassen om genezing te bevorderen en het risico op het probleem in de toekomst te verminderen. 

De fysiotherapeut kan een polsspalk geven om de pols en duim in ruststand te zetten en om compressie tegen de pijn en zwelling te geven. Oefeningen worden geadviseerd om het bewegingsbereik te verbeteren en stijfheid te voorkomen. In het begin zijn de oefeningen beperkt om te voorkomen dat de aandoening erger wordt. Zodra de aandoening verbetert, zullen de oefeningen uitgebreider worden om weer kracht voor functioneel gebruik te krijgen, en ook om het actieve bewegingsbereik van de duim en pols te vergroten. 

Als de symptomen niet reageren op fysiotherapie, zal de fysiotherapeut je doorverwijzen naar een arts.

Artrose van de pols/hand 

Artrose aan de pols of hand kan verschillende oorzaken, maar ook verschillende symptomen hebben. 

Oorzaken
Slijtage betekent dat het kraakbeen dat op het uiteinde van botten aanwezig is, slijt. Hierdoor kan een gewricht niet meer soepel bewegen. De oorzaak van artrose is nog niet duidelijk. Maar er zijn wel een aantal factoren die een rol lijken te spelen bij het ontstaan van slijtage van het kraakbeen van gewrichten. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan een trauma van de hand (een val of een ongeluk). Ook langdurig zwaar werk en het jarenlang uitvoeren van dezelfde bewegingen tijdens het werk kunnen slijtage veroorzaken. Andere risicofactoren zijn het voorkomen van artrose in de familie, oudere leeftijd, van het vrouwelijk geslacht zijn en hypermobiliteit. In deze gevallen spreken we van secundaire artrose, omdat er een aanwijsbare oorzaak lijkt te zijn.

Daarnaast is er echter een groep mensen die gewrichtsslijtage heeft zonder aanwijsbare oorzaak. Dit noemen we primaire artrose. 

Klachten/symptomen
De klachten sluipen er vaak in. Het kan beginnen met bijvoorbeeld pijn bij het opendraaien van een potje of het vasthouden van een koffiekopje. Langzamerhand kan dan ook toenemende pijn ontstaan bij het schrijven of het omslaan van de bladzijden van een boek. De kracht van de hand kan afnemen en er ontstaat vaak stijfheid in het polsgewricht en in de vingergewrichten. Wanneer je overdag zware activiteiten verricht, zoals bijvoorbeeld in de tuin werken, kan het zijn dat je dit dan ’s avonds moet bekopen met pijn en zwelling van het gewricht. 

Behandelmogelijkheden
De fysiotherapeutische behandeling is gericht op het verminderen van de pijn en het behoud van functie van de hand. Bij beginnende slijtage zal een spalk die het betreffende gewricht rust geeft, voldoende pijnstillend zijn. Deze spalk hoef je gelukkig niet 24 uur per dag te dragen; deze zal alleen nodig zijn bij die activiteiten waarbij het gewricht veel belast wordt. Sommige mensen hebben er ook baat bij om ’s nachts met een spalk te slapen.

Ook kan de fysiotherapeut oefeningen met je doen om de functie en kracht van de hand te optimaliseren. Daarnaast krijg je ook adviezen over hoe je het gewricht verstandiger kunt belasten. Soms kan dit al puur door de houding te verbeteren.